Zo werkt teamcoaching wél!

Tip 1: Zorg voor commitment voor het teamcoachtraject

Helaas zien we nog te vaak gebeuren dat een leidinggevende een bepaalde droom met het team heeft en dit door middel van teamcoaching wil bereiken. In principe natuurlijk ontzettend mooi en ook mogelijk, maar het is nog onvoldoende om een effectief teamcoachingstraject mee te starten. Zoals wij ook in onze Q-Leerformule zeggen, is eigenaarschap één van de pijlers om te kunnen leren en ontwikkelen. Dit betekent dat het hele team inclusief de leidinggevende zich wil committeren aan het teamcoachtraject. 

Hoe creëer je eigenaarschap?
Voer intakegesprekken met alle teamleden of vorm hier bijvoorbeeld een klankbordgroepje voor. Achterhaal waarom zij een team zijn, wat het bestaansrecht van het team is, waar het team zelf tegenaan loopt en welke ambities en leerwensen zij zelf hebben. Een bijkomend voordeel van zo’n intake is dat je daarmee als teamcoach de groep al leert kennen en je vertrouwen opbouwt. Zo werk je direct aan een goede basis voor de teamcoachsessies. 

Tip 2: Zie het team in zijn context

Door de context van het team te kennen, kun je goed aansluiten bij het team, het team begeleiden in acties binnen hun cirkel van invloed en kun je spiegelen in hoeverre zij patronen laat zien die kenmerkend zijn voor de organisatie.

Hoe achterhaal je de context van het team?
Een team beweegt zich altijd in een ‘complexe’ omgeving, vaak tussen verschillende teams en de hiërarchie van de organisatie. Als teamcoach inventariseer je van tevoren deze complexe omgeving. Denk aan de geschiedenis van het team, aantal dienstjaren en ervaring van teamleden en eerdere samenwerkingen tussen individuen en teams. Een leidinggevende (ook bij zelforganisatie) is altijd onderdeel van het team. Betrek de leidinggevende dus ook in het traject. 

Tip 3: Creëer gezamenlijk een tastbaar leerdoel

Wanneer je mensen vraagt naar verbetermogelijkheden binnen een team, zul je in eerste instantie vaak antwoorden krijgen als ‘de communicatie moet beter’, of ‘de samenwerking kan sterker’. Hoewel deze doelen kloppen, zijn ze niet tastbaar genoeg: ze zijn op meerdere manieren te interpreteren en te abstract. Ervaring leert dat, doordat je bij dit soort leerdoelen niet precies weet wanneer het doel is bereikt, het erg moeilijk is om hier succesvolle acties op te ondernemen.

Hoe maak je het leerdoel concreet?
Wat je als teamcoach kan doen om het leerdoel samen met het team concreter te krijgen, is om de vraagstelling beeldender te (laten) omschrijven. Vergelijk de situatie van het team bijvoorbeeld met een film en stel ze vragen als: “hoe eindigt de film en hoe ziet de relatie tussen de personages er dan uit?”. Of neem ze mee in het toekomstbeeld: “stel, ik loop over drie maanden op jullie afdeling, wat zie ik dan? Hoe spreken jullie met elkaar?’’. Zorg er dus voor dat het team de situatie echt voor zich kan zien, zodat zij het leerdoel ook concreter kan beantwoorden. Check als teamcoach of iedereen zich hieraan committeert.

Tip 4: Formuleer individuele doelen

Het behalen van een collectief doel doe je niet zomaar. Een team is een verzameling van individuen met eigen behoeften en waarden. Daarom is het bij teamcoaching van belang om juist aandacht te hebben voor de individuele teamleden. Onder andere door het formuleren van individuele doelen, waarmee de individuele teamleden antwoord geven op wat zij gaan doen om het collectieve doel te behalen. 
Op die manier voelt ieder teamlid de verantwoordelijkheid om zelf aan de slag te gaan met het verbeterthema. Je kan veel concreter en bewuster je eigen steentje bijdragen, waardoor het team aan het einde van het traject veel verder staat dan wanneer de focus alleen op het collectieve doel zou liggen.

Tip 5: Wees flexibel

Een teamcoachtraject kan per definitie niet aan de voorkant uitgetekend worden. Tijdens sessies spelen er altijd nieuwe zaken in de boven- of onderstroom van een team die meegenomen kunnen - of zelfs moeten - worden in de rest van het traject. Wat er in het hier en nu gebeurt, gebeurt namelijk ook in het daar en dan. 

Hoe zorg je voor flexibiliteit?
Flexibiliteit creëer je door voldoende ruimte in te bouwen tussen bijeenkomsten, het voeren van periodieke check-ins om tussentijds te evalueren en het commitment opnieuw uit te spreken. Ook verwachtingsmanagement is hierin belangrijk: zie teamcoaching als een reis die het team met elkaar maakt. Een reis met een tastbaar en zelfgekozen doel, maar waarvan de tussenstations niet van tevoren al zijn bepaald.

Tip 6: Maak lol met elkaar!

Last but not least: elk coachtraject - hoe ingewikkeld ook - is succesvol zolang je er plezier inbrengt (zie ook de pijler ‘plezier in leren’ uit onze Q-Leerformule). Natuurlijk gaan we tijdens teamcoaching de diepte in en durven we de gevoelige en spannende dingen op tafel te leggen en elkaar te confronteren. Maar een goede balans met plezier, lol en beweging is cruciaal. Dit maakt dat je niet alleen in je hoofd verandert, maar ook in je buik en in je hart. En dát heb je nodig om met elkaar in de toekomst verder te gaan!